Volgens onderzoekers is de histrionische persoonlijkheidsstoornis, of HPD, een van de meest ambigue diagnostische categorieën van de psychiatrie (Historical Roots of Histrionic Personality Disorder, Filipa Novais et al., september 2015).
De oorsprong van de histrionische persoonlijkheidsstoornis
De oorsprong van HPD gaat terug tot de oude Egyptenaren en Grieken. Zij geloofden dat een ontheemde baarmoeder de oorzaak was van veel vrouwenproblemen.
Hysterie
Jean-Martin Charcot, de voorvader van de psychoanalyse, identificeerde hysterie als een soort neurose. Sigmund Freud geloofde juist dat neurose een terugval was naar een eerder psychologisch trauma.
Volgens de psychiatrie is hysterie een term die verschillende psychopathologische toestanden inhoudt.
Vandaar dat hysterie relevant is bij het onderzoeken van de oorsprong van geestesziekten, namelijk persoonlijkheidsstoornissen en andere aandoeningen.
Diagnostisch en statistisch handboek van mentale stoornissen
De onderzoeksliteratuur stelt dat de histrionische persoonlijkheidsstoornis voor het eerst verscheen in het diagnostisch en statistisch handboek II (DSM II).
Sinds HPD voor het eerst werd geïntroduceerd, is er veel discussie geweest over of de stoornis een officiële diagnose moet blijven. Veel symptomen overlappen namelijk met andere persoonlijkheidsstoornissen.
Sommige symptomen van HPD kunnen bijvoorbeeld overlappen met andere aandoeningen, zoals de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Vroege wortels van histrionische persoonlijkheidsstoornis
Volgens het Oude Rome werd de term ”histrione” gebruikt om ”grove kluchten” aan te duiden, die staan voor mensen die theatraal en vals zijn (Historical Roots of Histrionic Personality Disorder, Filipa Novais, et al., september 2015).
Verschillende definities beschrijven de term “histrionisch”; daarom kun je woorden tegenkomen als “overdreven theatraal”, “melodramatisch”, “acteerlijk”, en “overdreven” wanneer je HPD opzoekt.
Symptomen van histrionische persoonlijkheidsstoornis HPD
In de psychiatrie worden de bovenstaande bijvoeglijke naamwoorden vertaald in een reeks symptomen. Mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis vertonen tekenen als:
- Een buitensporige behoefte om in het middelpunt van de belangstelling te staan
- Snel wisselende en oppervlakkige expressie van emoties
- Een overdreven impressionistische taal- of spreekstijl met weinig of geen details
- Ongepast provocerend of seksueel verleidelijk gedrag vertonen
- Theatraliteit, zelf-dramatisering, en overdreven expressie van emotie
- Gemakkelijk beïnvloedbaar door anderen en zeer suggestief
- Geloven dat relaties intiemer zijn dan ze zijn
Mensen met HPD hebben de neiging zich snel te vervelen en hebben een hekel aan routine. Daarnaast kunnen zij impulsief zijn en in een opwelling overhaaste beslissingen nemen. Bovendien kunnen ze, om de aandacht te krijgen waarnaar zij hunkeren, ook dreigen zelfmoord te plegen.
Hoe krijgen mensen de diagnose HPD?
Het stellen van de diagnose HPD is een uitdaging. Er is namelijk geen specifieke beoordeling of test is die de diagnose bepaalt.
Als je denkt dat je symptomen van HPD hebt, bespreek je zorgen dan met je huisarts.
Het uitsluiten van andere aandoeningen
Jouw (huis)arts zal waarschijnlijk je gezondheidsgeschiedenis onderzoeken en eventueel een lichamelijk onderzoek uitvoeren om er zeker van te zijn dat een lichamelijk gezondheidsprobleem niet de oorzaak van de symptomen is.
Als je arts geen lichamelijke oorzaak voor de klachten kan vinden, zal hij je waarschijnlijk doorverwijzen naar een psychiater voor verdere beoordeling en behandeling.
Geestelijk verzorgers zijn opgeleid om psychische stoornissen te diagnosticeren en te behandelen. Zij gebruiken vaak specifieke vragen om jouw geschiedenis beter te begrijpen.
Studies tonen aan dat veel mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis zich niet bewust zijn dat ze een psychische aandoening hebben. In plaats daarvan, zoals vaak het geval is, presenteren zij zich met symptomen van andere geestelijke gezondheidsproblemen zoals angst of depressie.
Veel mensen met HPD komen in therapie vanwege angst of depressie, vaak als gevolg van verbrokkelde of mislukte relaties. Dus, zulke mensen krijgen de diagnose van een histrionische persoonlijkheidsstoornis tijdens de behandeling.
Risicofactoren
Zoals de meeste persoonlijkheidsstoornissen, is de oorzaak van HPD onbekend.
Onderzoekers en wetenschappers geloven dat omgevings- en genetische factoren verantwoordelijk zouden kunnen zijn voor de ontwikkeling van de histrionische persoonlijkheidsstoornis.
Veel deskundigen geloven dat kinderen van wie de ouders HPD hebben, bepaald gedrag van hun verzorgers overnemen, wat suggereert dat HPD-gedrag wordt aangeleerd door de omgeving.
Kinderen kunnen HPD-gedrag vertonen om aandacht en liefde van hun verzorgers te krijgen.
Bovendien blijkt uit studies dat bepaalde ouderlijke stijlen, zoals een gebrek aan structuur of discipline of het aanmoedigen van dramatisch gedrag in de kindertijd, van invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van een histrionische persoonlijkheidsstoornis.
Ook kan het hebben van een familiegeschiedenis van HPD mensen een risico op het ontwikkelen van de stoornis geven, wat suggereert dat genetica een rol kan spelen.
Behandeling
Behandelingsinterventies voor histrionische persoonlijkheidsstoornis kunnen lastig zijn omdat veel mensen met HPD denken dat ze geen probleem hebben en weigeren hulp te zoeken.
Doeltreffende HPD-behandelingen bestaan echter uit een combinatie van psychotherapie en medicatie.
Psychotherapie
Psychotherapie, een gesprekstherapie, is een effectieve behandeloptie voor HPD.
In het algemeen houdt psychotherapie in dat je over je gedachten en gevoelens praat met een psychotherapeut die jou kan helpen je emoties te vertalen, zodat je de redenering achter je gedragingen en handelingen kunt begrijpen.
Psychotherapie leert mensen de vaardigheden om gezonder met anderen om te gaan in plaats van drama of conflicten te gebruiken om aandacht te krijgen.
HPD-patiënten met gelijktijdig voorkomende aandoeningen zoals angst of depressie kunnen antidepressiva of angstremmende medicijnen voorgeschreven krijgen.
Historische wortels van de histrionische persoonlijkheidsstoornis
Veel vroegere psychologische opvattingen van de histrionische persoonlijkheidsstoornis kunnen in de huidige cultuur controversieel zijn.
De Oostenrijkse psychoanalyticus Willhelm Reich (1897 -1957) schreef bijvoorbeeld het volgende stuk over de histrionische persoonlijkheidsstoornis:
”Koketterie in manier van lopen, kijken of spreken verraadt, vooral bij vrouwen, het hysterische karaktertype.
We vinden wispelturigheid van reacties en sterke suggestibiliteit, die nooit alleen verschijnt, maar gepaard gaat met een sterke neiging tot reacties van teleurstelling” (Historical Roots of Histrionic Personality Disorder, Filipa Novais, et al., september 2015).
Verdere overwegingen
Een ander perspectief op de histrionische persoonlijkheidsstoornis komt van Easser en Lesser (1965), die twee verschillende benaderingen integreerden: Freud’s libido theorie en de ego-psychologie school.
Easser en Lesser stelden voor dat hysterie uit twee uitersten bestaat:
- De hysterische persoonlijkheid
- De hysteroïde (borderline) persoonlijkheid
De onderzoekers verdeelden mensen in twee groepen; ”goede” hysterici (mensen die relatief goed functioneerden) en ”slechte” (mensen met slechte objectrelaties en zwakke ego’s).
Conclusie
In de studie werd geconcludeerd dat degenen met een zwak ego en slechte objectrelaties soortgelijke persoonlijkheden en functioneringswijzen hebben als die welke bij borderlinepatiënten worden waargenomen.
De term ”hysterisch” is een belangrijk kenmerk binnen de literatuur; een dergelijke term werd echter uit de DSM II verwijderd en vervangen door ”histrionisch” in de DSM III versie.
Wat zijn de vooruitzichten voor mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis?
Gelukkig zijn veel mensen met HPD functioneel in de maatschappij en hun loopbaan en leiden zij een alledaags leven. Veel mensen met HPD hebben de neiging het goed te doen in verschillende sociale settings. Maar ze kunnen het moeilijk hebben in intieme relaties.
In ernstige gevallen kan HPD iemands vermogen aantasten om een stabiele baan en relaties te onderhouden. Mensen met HPD kunnen moeite hebben om zich op hun doelen te concentreren en voelen zich aangetrokken tot riskante bezigheden en avonturen.
Over het algemeen zijn de vooruitzichten positief voor mensen met HPD. Mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis lopen echter een hoger risico op depressie, wat van invloed kan zijn op hoe zij omgaan met verlies en teleurstelling. Als iemand denkt dat hij of zij symptomen van HPD heeft, moet hij of zij een arts of deskundige raadplegen voor advies en steun.
Neem contact op
Neem vandaag nog contact op met het gespecialiseerde team van White River Manor voor meer steun en informatie.
Nuttige bronnen
- Histrionische Persoonlijkheidsstoornis: Healthline: Carmela Wint, augustus 2017
- Historische Wortels van de Histrionische Persoonlijkheidsstoornis: ResearchGate: Filipa Novais en collega’s, september 2015
