EMDR, de afkorting van Eye Movement Desensitisation and Reprocessing, is een therapie die wordt toegepast bij mensen die last hebben van een posttraumatische stress-stoornis (PTSS). In 1989 is EMDR bedacht door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. Sindsdien heeft deze therapievorm zich flink verder ontwikkeld. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat EMDR therapie bijzonder effectief is, zowel bij acute als chronische PTSS.

Voor wie is EMDR therapie?

Velen maken tijdens het leven wel eens (of meerdere keren) een traumatische gebeurtenis mee. Dit is een gebeurtenis die veel impact heeft en tijd kost om te verwerken. Soms lukt het ons zelf om die gebeurtenis een plekje te geven, maar in sommige gevallen lukt dat ook niet. Wanneer mensen in het dagelijkse leven last blijven houden van de traumatische gebeurtenis, kan EMDR therapie uitkomst bieden. Voorbeelden van traumatische gebeurtenissen zijn:

• ernstig ongeval, zoals een auto-ongeluk of een brand;
• geweldsincident, zoals een mishandeling of een overval;
• seksueel geweld, zoals aanranding of verkrachting;
• natuurramp, zoals een orkaan of overstroming;
• oorlogssituaties;
• ernstige ziekte;
• verlies van een dierbare, baan of iets abstracts als autonomie of zelfbeschikking.

Posttraumatische stress-stoornis

Wanneer iemand niet op eigen kracht een traumatische ervaring kan verwerken, kunnen zij jarenlang last houden van de gevolgen hiervan. In dat geval spreken we van een posttraumatische stress-stoornis of traumagerelateerde angststoornis. Het dagelijks leven wordt door de nare gebeurtenis op een ingrijpende wijze beïnvloed. Symptomen van PTSS kunnen zijn:

• nare herinneringen, herbeleven van het moment en nachtmerries;
• vermijden van situaties die aan het trauma doen denken;
• angst- en paniekaanvallen;
• somberheid;
• stress en verhoogde alertheid;
• schaamte en een negatief zelfbeeld;
• boosheid en agressiviteit;
• slaap- en concentratieproblemen;
• onverklaarbare lichamelijke klachten.

Wat is EMDR therapie?

EMDR is een afkorting van Eye Movement Desensitisation and Reprocessing. De naam zegt het eigenlijk al: aan de hand van oogbewegingen wordt getracht het trauma opnieuw te verwerken. Dit klinkt complexer dan het daadwerkelijk is.

De theorie waarop EMDR gebaseerd is, heeft te maken met de wijze waarop de hersenen herinneringen opslaan. Het idee is dat na verloop van tijd de herinneringen in het langetermijngeheugen terecht komen. Zodra deze herinneringen weer tevoorschijn gehaald worden, komen ze terecht in het werkgeheugen. Echter heeft het werkgeheugen maar een bepaalde capaciteit. Krijg je tegelijkertijd een andere stimuli, dan blijft er weinig ruimte over voor de herinnering. Hierdoor wordt die herinnering in een andere, vaak kleinere en minder overweldigende vorm weer in het langetermijngeheugen opgeslagen.

EMDR therapie: hoe werkt het?

EMDR therapie zorgt ervoor dat dit proces actief in gang wordt gezet. De therapeut begeleidt de cliënt terwijl het trauma voor de geest wordt gehaald. De cliënt moet zich focussen op specifieke beelden, gedachten en gevoelens. Vervolgens krijgt de cliënt afleidende stimuli die van beide hersenhelften aandacht vragen. De therapeut maakt handbewegingen die de cliënt met zijn ogen moet volgen.

Na een tijd wordt er een pauze ingelast, waarbij de cliënt moet nadenken over de ervaringen. Er komen dan allerlei nieuwe gedachten en gevoelens op. De opdracht wordt herhaalt, alleen is het nu de bedoeling dat er zoveel mogelijk op de veranderingen wordt gefocust.

Het resultaat van EMDR therapie

EMDR therapie wordt ‘sets’ gegeven. De therapie zorgt ervoor dat de herinnering minder lading krijgt en in die nieuwe vorm opnieuw in het langetermijngeheugen wordt opgeslagen. Het kan zelfs zo zijn dat de cliënt positieve aspecten aan de herinnering gaat verbinden. In de toekomst wordt het makkelijker om aan het trauma terug te denken, zonder dat dit meteen overweldigt. Ook zullen de herinneringen aan het trauma de cliënt minder snel overvallen.